Cursus spiegelslijpen bij Sterrenwacht Almere

Ook in 2024 verzorgt Sterrenwacht Almere weer een cursus spiegelslijpen. Het is de enige slijpcursus in Nederland. Er kan gekozen worden voor spiegels van 15, 20, 27 en 30 cm diameter (groter kan ook maar wordt voor een eerste spiegel niet aangeraden).

Geef bij de anmelding ook aan voor welke diameter en F/waarde je kiest. Als je dat nog niet weet, mail me dan voor overleg. Docent: Jan van Gastel, geassisteerd door Cees Hilhorst.

Aanmelden: Aanmelding graag uiterlijk 1 maart 2024, in verband met het bestellen van blanks waarvoor vaak een levertijd geldt. Wie zich heeft aangemeld ontvangt een email met het te betalen bedrag en een uiterste betaaldatum (ongeveer twee weken na verzending van de email). De aanmelding geldt pas als definitief als het volledige bedrag betaald is. Meld je je later aan of betaal je pas nadat de bestellingen gedaan zijn, geeft dat extra vervoerskosten, die voor rekening van de late aanmelder/betaler komen.

Aantal deelnemers: Voor de cursus 2024 zijn acht plaatsen beschikbaar, waarvoor reeds vijf aanmeldingen zijn. Heb je interesse: meld je dan snel aan voor de cursus (zie link helemaal onderaan). De ervaring leert dat de cursus snel is volgeboekt. Deelname op volgorde van aanmelding.

Blanks kunnen door ons besteld worden, maar mocht iemand al een blank hebben liggen kan die natuurlijk ook worden gebruikt, ook als de maat afwijkt van de hierboven genoemde maten.

Cursusdata 2024

De cursus wordt altijd gegeven vanaf oktober - januari, op zaterdagmiddagen en beslaat in principe 12 bijeenkomsten van vier uur, steeds van
12.00 - 16.00 uur.
Startdatum cursus 2024: 5 oktober.
Overige data voor deze cursus: 12 en 26 oktober, 2, 9, 16, 23 en 30 november, 7 en 14 december 2024 en 4 en 11 januari 2025. Valt er een dag uit, wordt die er in januari weer aangeplakt. Het is belangrijk op tijd te komen, zodat alle tijd zo productief mogelijk gebruikt kan worden. De deur is een half uur van tevoren open, zodat tijdig kan worden gestart. Na afloop van elke cursusmiddag wordt gezamenlijk opgeruimd. Voorafgaand aan de cursusdagen zal literatuur worden toegezonden.
Adres:
Stichting Sterrenwacht Almere
Markt 29
1354 AP Almere-Haven

Tool van glazen tegeltjes, met epoxy op tandartsgips geplakt

Alle fasen

Doel van de cursus is het oefenen van alle fasen van het maken van een spiegel en van de technieken die daarvoor van belang zijn. Daarnaast zal ook het waarom van die technieken aan bod komen. Het maken van een spiegel kent de volgende fasen:
1. Het ruwe slijpen (van de al voorgefreesde blank), totdat de spiegel de juiste brandpuntsafstand heeft en ongeveer sferisch is.
2. Het fijnslijpen met steeds fijnere poeders, zodat er uiteindelijk een sferische spiegel zonder putjes van grover slijppoeder ontstaat.
3. het polijsten, waarmee de putjes van het fijnste slijppoeder worden weggewerkt. Ook wordt hiermee de spiegel zodanig sferisch gemaakt, dat er een goed uitgangspunt is voor het paraboliseren.
4. Het paraboliseren: het in defintieve vorm polijsten van de spiegel.
5. Het testen van de spiegel in de verschillende fasen: met de sferometer en de 'sharpie test' tijdens het slijpen, met de Foucaulttester en Ronchitester tijdens polijsten en paraboliseren. Deze testapparatuur is op de sterrenwacht aanwezig.

Mocht je in de gelegenheid zijn naast de cursusmiddagen ook thuis aan de spiegel te werken, is dat uiteraard prima. Het is niet vooraf te zeggen of de spiegel tijdens de cursus af komt. In de meeste gevallen lukt dit niet in een cursusjaar. Komt die niet in een cursusjaar af, kan die thuis worden afgemaakt, maar het is ook mogelijk je - met voorrang - in te schrijven voor de cursus van het volgende jaar.

De pek wordt door verwarming vloeibaar gemaakt

Tools

Voor het slijpen zal een tool van 'glazen tegeltjes op tandartsgips' worden gebruikt (zie het tweede plaatje). Voor het polijsten een paraboliseren gebruiken we een pektool (zie het vierde plaatje), eveneens op een ondergrond van tandartsengips. Deels zullen de tools tijdens, deels (door mij) buiten de cursus worden gemaakt, omdat er anders twee of meer hele cursusdagen aan op gaan.

Pekmat op tandartsgips, voor polijsten en paraboliseren

Voorzien van een aluminiumlaag

Als de spiegel klaar is moet die nog worden voorzien van een reflecterend aluminiumlaagje. Dat kan voor spiegels niet groter dan 40 cm diameter bij Sterrenwacht Almere, tegen het gereduceerde donateurstarief (zie kostenoverzicht hieronder), maar het staat eenieder ook vrij het elders te laten doen. Meld het in dat geval even, dan wordt de prijs voor opdampen uit de cursusprijs gehaald (of terugbetaald als het al betaald is). Het elders laten opdampen van spiegels groter dan 40 cm dient men zelf te verzorgen.

Welke f/waarde?

De f/waarde - of f/d waarde - (brandpuntsafstand /spiegeldiameter) bepaalt hoe diep een bepaalde spiegel moet worden uitgehold. Hoe lager de f/waarde, hoe holler de spiegel. Maar ook: hoe kleiner de f/waarde, hoe moeilijk de spiegel te paraboliseren is. Wil je het jezelf niet al te moeilijk maken, kies dan voor een f/6 tot f/8. Met de kennis en vaardigheden die je daarmee opdoet kun, als je de smaak te pakken hebt, daarna gemakkelijker aan de slag met een spiegel met lagere f/waarde. Een f/5 is al wat moeilijker en een f/4 is echt moeilijk, zeker voor een eerste spiegel. We laten de keuze echter graag aan de deelnemers.

De kosten

In onderstaande tabel zijn alle kosten voor de cursus 2024 samengevat voor zover bekend. Mochten de blanks of andere materialen duurder worden tussen het publiceren van dit kostenoverzicht en de aanschaf van de materialen, wordt de prijs daarvan bijgesteld. Je krijgt daar dan bericht van. Het grootste deel van de kosten zijn de uitgaven voor het materiaal: de blanks, de tools, de slijp- en polijstmiddelen en dergelijke. Daarnaast verzendkosten en andere onkosten en tenslotte de prijs van de cursus. Deze bedraagt 75 euro voor niet-donateurs en 37.50 euro voor donateurs (donateur betekent de donatie voor 2024 betaald hebben) van Sterrenwacht Almere.

Mocht je al een blank en eventueel een tool hebben, dan hoef je dat deel van de kosten uiteraard niet te betalen. Afhankelijk van wat je precies al zelf hebt, bepalen we dan de nog te betalen prijs. Prijzen voor tussenliggende maten op aanvraag.

diameter
spiegel
prijs
blanks
prijs slijp/
polijstpoeders
kosten
voor-
bewerken
*
kosten
tegel/pek-
tools
**
prijs
opdampen
verzend-/
onkosten
cursus-
kosten
***
totaal
****
155 47 25 30 55 40 85 75 357
205 80 30 55 75 50 85 75 450
255 118 33 60 85 65 85 75 521
270 133 35 60 90 65 85 75 543
300 160 40 65 100 70 85 75 595
330 190 48 74 120 70 85 75 662
350 220 54 81 135 85 85 75 735
400/25 275# 95 80 180 100 85 75 890
450 365# 121 100 245 ?***** 85 75 991
* voorfrezen en afvlakken onderkant. De prijs voor het vlak maken van de onderkant varieert van ~10 tot ~100 euro, afhankelijk van de grootte van de spiegel. De kosten voor voorfrezen zijn pas definitief bekend als ik dat heb geinformeerd bij de zaak die dat gaat doen. Dat is weer afhankelijk het aantal blanks dat moet worden voorgefreesd en van de grootte en de f/waarde van de blanks. Ook zijn er extra verzendkosten. Degenen die aan een nieuwe spiegel beginnen, ontvangen daar bericht over zo gauw de kosten bekend zijn. Voor een 30 cm spiegel bijvoorbeeld, zal dit tussen de 20 en 80 euro bedragen. Men mag het ruwe uithollen ook zelf doen tijdens de cursus, maar dat kost in elk geval minimaal een extra laag tegeltjes voor de tool en extra - grof - slijppoeder (zie ook noot ****). Ook is er dan (veel) minder tijd voor het paraboliseren van de spiegel.
** De prijs is voor een tegeltool (voor het slijpen) en een pektool (voor polijsten en paraboliseren). Als er nieuwe tegeltjes op de tegeltool en/of een nieuwe peklaag op de pektool gemaakt moet(en) worden, wordt dit extra in rekening gebracht. Afhankelijk van de diameter van de tool liggen de kosten daarvan tussen de 5 en 45 euro.
*** Voor donateurs van de Sterrenwacht Almere de helft, dus 37.50 euro
**** Dit is de prijs exclusief voorfrezen (zie noot *). Als men de blank zelf wil uithollen wordt het slijppoeder carborundum 80 (enkele kilo'svoor een hele grote spiegel) extra in rekening gebracht.
***** Een spiegel groter dan 40 cm past niet in de opdampklok van de SSA. De opdampprijs (inclusief eventuele verzendkosten) is dus afhankelijk van waar men de spiegel laat coaten. Men moet dit zelf organiseren
# Voor een blank van 25 mm dikte. Aangeraden wordt een dikkere blank te nemen, omdat in zo'n dunne blank astigmatisme heel moeilijk te vermijden is. Informeeer even bij mij voor de prijs van dikkere blanks.
$ Voor een ~32 mm dikke blank. Ook de voorbewerking hiervan is een stuk duurder, omdat deze blanks veel onregelmatiger zijn. Er zijn nog dikkere blanks, die zijn nog duurder.

Wil je je voor de cursus aanmelden, of heb je vragen: Email: Jan van Gastel

web stats