Praktijk: Het collimeren
Inleiding
Het op elkaar afstemmen of uitlijnen van de de optische componenten moet worden gedaan in een volgorde die zo eenvoudig en geordend mogelijk is. Ideaal gesproken begin je aan de ene kant van de optische keten en ga je van de ene stap naar de andere, zonder terug te hoeven keren naar een vorige stap om iets opnieuw af te stellen dat je al in een eerdere fase hebt gedaan. Met "real life" telescopen is dat niet (altijd) mogelijk: de afstellingen beinvloeden elkaar op verschillende manieren, afhankelijk van het preciese design. Zo is het bijvoorbeeld met de gebruikelijke vangspiegelmonteringen niet mogelijk om de stand van de vangspiegel te wijzigen zonder het optisch centrum ervan te verplaatsen.
Een praktische manier om te collimeren is de volgorde die hieronder wordt beschreven. Het kan ook in tegenovergestelde volgorde, maar dat is veel ingewikkelder. Het gaat in onderstaande beschrijving wel om een volledige collimatie, zoals nodig is in het geval de telescoop voor de eerste keer in elkaar wordt gezet. Al deze fasen hoeven in de meeste gevallen niet doorlopen te worden bij een bestaande en reeds eerder gecollimeerde telescoop die gereed moet worden gemaakt voor een nacht observeren. Hiervoor is stap 5 (en misschien stap 8) gewoonlijk voldoende.
Het gereedschap wordt op andere plaatsen in dit artikel beschreven (zie menu). De mogelijke fouten worden ook elders beschreven, namelijk in het theoriegedeelte.
1. Zet de focusser haaks op de buis of vangspiegelkooi
Als de focusseerinrichting op het zicht haaks op de telescoopbuis of de vangspiegelkooi staat, staat hij al redelijk goed. Als je zelf de telescoop bouwt kun je lijnrecht tegenover het centrum van de focusser een stip in de buis of vangspiegelkooi maken. Voordat de vangspiegel(houder) wordt geplaatst kan dan met behulp van een kijkbuis de focusseerinrichting haaks worden gezet. Hiervoor kan bijvoorbeeld een stuk buis gebruikt worden dat vanuit de focusseerinrichting tot (bijna) de andere kant van buis of vangspiegelkooi reikt. Ook een laser of een buisje met kruisdraden kan hiervoor gebruikt worden. Deze stap minimaliseert fout type 3.
2. Offset de vangspiegel
De vangspiegel hoort iets uit het midden van de buis te worden geplaatst, in de richting tegenover de focusser. Bereken de offset met de formule die bij de bespreking van de type 2 fout is gegeven en offset de vangspiegel. Er kan echter ook worden gewacht tot na stap 6. Als door de constructie van de spider en vangspiegelhouder de vangspiegel niet offset kan worden geplaatst is dat niet erg: het heeft geen ernstige gevolgen (zie ook hier). Het offsetten van de vangspiegel minimaliseert de type 4 fout.
Go to: main menu
Go to: A 20 inch f/3.6 computerized Dobsonian
Go to: A trilateral computerized 20 inch f/5 Dobsonian
Go to: Project: five 12 inch lightweight Dobsonians
Go to: Motorizing a 12 inch lightweight Dobsonian
Go to: 20 inch telescope
Go to: Equatorial platform
Go to: Scotch mount
Go to: Binocular mount
Go to: Dobsonian tips
Go to: Bending aluminium
Go to: Collimating
Go to: Making a Krupa collimator
Go to: Dotting the primary
Go to: A ballhead type telrad/finder mount
Go to: Mirror making log of 300 mm mirror
Go to: Using digital finder charts at the eyepiece
Go to: Astronomy links
Go to: Building a spherometer
Go to: Building a Bath interferometer
Go to: A Foucault-Ronchi tester
Go to: Building a mirror making machine
Go to: Astronomy
Go: Home
Email to: Jan van Gastel
|